ιμεντιατισμός

hakim bey

μετάφραση: ι.π.

δημοσιεύτηκε στο φανζίν suckerpunch #1

I
Όλες οι εμπειρίες είναι ενδιαμεσοποιημένες -από τους μηχανισμούς της αισθητήριας αντίληψης, διανοητικής δραστηριότητας, γλώσσας, κτλ- και βέβαια η κάθε τέχνη συνίσταται στην περαιτέρω ενδιαμεσοποίηση της εμπειρίας.

II
Ωστόσο, η ενδιαμεσοποίηση λαμβάνει χώρα βαθμιαία. Ορισμένες εμπειρίες (γεύση, όσφρηση, σεξουαλική απόλαυση, κτλ) είναι λιγότερο ενδιαμεσοποιημένες από άλλες (το να διαβάζεις ένα βιβλίο, να κοιτάς μέσα από ένα τηλεσκόπιο, ν΄ ακούς ένα δίσκο). Ορισμένα μέσα, ειδικά οι "ζωντανές" τέχνες όπως ο χορός, το θέατρο, η μουσική ή η παράσταση ενός βάρδου, είναι λιγότερο ενδιαμεσοποιημένες από άλλες όπως τηλεόραση, CDs, Virtual Reality. Ακόμα και ανάμεσα στα μέσα που συνήθως αποκαλούνται media, μερικά είναι περισσότερο και άλλα λιγότερο ενδιαμεσοποιημένα, ανάλογα με την ένταση της συμμετοχής της φαντασίας που απαιτούν. Ο τύπος και το ραδιόφωνο απαιτούν περισσότερη από τη φαντασία, ο κινηματογράφος λιγότερη, η τηλεόραση ακόμα λιγότερη, η Ε.Π. τη λιγότερη απ΄ όλα -μέχρι τώρα.

ΙΙΙ
Για την τέχνη, η παρεμβολή του Κεφαλαίου σηματοδοτεί πάντα ένα περαιτέρω βαθμό διαμεσολάβησης. Το να λες ότι η τέχνη έχει εμπορευματοποιηθεί είναι το να λες ότι έχει παρουσιαστεί μια διαμεσολάβηση, ή ενδιάμεσο, και ότι αυτή η διαμεσολάβηση ανάγεται σε ένα χάσμα, και ότι αυτό το χάσμα ανάγεται στην "αποξένωση". Η αυτοσχεδιαστική μουσική που παίζουν φίλοι στο σπίτι είναι λιγότερο "αποξενωμένη" από τη μουσική που παίζεται ζωντανά σένα club, ή από τη μουσική που παίζεται μέσω των media (είτε PBS ή TV ή walkman) Στην πραγματικότητα, θα μπορούσε να επιχειρηματολογηθεί ότι μουσική που διανέμεται δωρεάν ή στο κόστος σε κασσέτα μέσω του ταχυδρομείου είναι ΛΙΓΟΤΕΡΟ αποξενωμένη απ΄ ότι ζωντανή μουσική σε κάποιο τεράστιο We Are The World θέαμα ή nightclub του Las Vegas, παρόλο που το τελευταίο πρόκειται για ζωντανή μουσική που παίζεται σε ένα ζωντανό ακροατήριο (ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται), ενώ το προηγούμενο είναι ηχογραφημένη μουσική καταναλισκόμενη από μακρινούς ακόμα και ανώνυμους ακροατές.

ΙV
Η τάση για υψηλή τεχνολογία και η τάση του Σύγχρονου Καπιταλισμού, εξαναγκάζουν τις τέχνες όλο και περισσότερο σε ακραίες μορφές διαμεσολάβησης. Και τα δυο διευρύνουν το χάσμα ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση της τέχνης, με μια επακόλουθη αύξηση της "αποξένωσης".

V
Με την εξαφάνιση του "mainstream" και άρα και του avant garde" στις τέχνες, έχει παρατηρηθεί ότι όλες οι περισσότερο προχωρημένες και έντονες τεχνο-εμπειρίες ήταν αφομοιώσιμες σχεδόν αυτόματα από τα media, και έτσι μετατράπηκαν σε σκουπίδια όπως όλα τα υπόλοιπα σκουπίδια στον φασματικό κόσμο των εμπορευμάτων. Το "σκουπίδι" (trash) όπως επανορίστηκε ο όρος ας πούμε, στη Βαλτιμόρη το ΄70, μπορεί να έχει πλάκα - σαν μια ειρωνική προσέγγιση σε ένα είδος ακούσιας λαϊκής κουλτούρας που περιβάλλει και διαπερνά τις πιο ασυνείδητες περιοχές της "λαϊκής" ευαισθησίας- το οποίο με τη σειρά του παράγεται εν μέρει από το Θέαμα. Το "trash" ήταν κάποτε μια φρέσκια σύλληψη, με ριζοσπαστική δυναμική. Τώρα, ωστόσο, ανάμεσα στα συντρίμμια του Μεταμοντερνισμού, έχει πλέον αρχίσει να βρωμάει. Η ειρωνική ελαφρότητα εν τέλει γίνεται αηδιαστική. Είναι δυνατό πλέον να είσαι ΣΟΒΑΡΟΣ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΤΗΣ; (Σημείωση: η Νέα Sobriety είναι απλά ή άλλη όψη της Νέας Ελαφρότητας. Ο νεοπουριτανισμός που είναι στη μόδα κουβαλά το μίασμα της Αντιδραστικότητας, ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που η μεταμοντέρνα φιλοσοφική ειρωνεία και απελπισία οδήγησε στην αντιδραστικότητα. Η Καθάρια κοινωνία είναι ίδια με την Άσωτη Κοινωνία. Μετά τα "12 βήματα" της δημοφιλής αυταπάρνησης το ΄90, όλο που μένει είναι το 13ο βήμα της αγχόνης. Η ειρωνεία μπορεί να κατάντησε βαρετή, αλλά ο αυτό-ακρωτηριασμός ποτέ δεν ήταν κάτι παραπάνω από μια άβυσσο. Κάτω η σοβαροφάνεια - κάτω η ελαφρότητα).
Οτιδήποτε όμορφο και εύθραυστο, από το Σουρρεαλισμό μέχρι το BreakDance καταλήγει ως ζωοτροφή για τις διαφημίσεις του McDeath (15 λεπτά αργότερα όλη η μαγεία έχει ρουφηχθεί, και η ίδια η τέχνη νεκρή σαν αποξηραμένη νυχτερίδα. Οι μάγοι των media, που δεν είναι τίποτε αν όχι μεταμοντερνιστές, έχουν κιόλας αρχίσει να τρέφονται από τη ζωντάνια του Trash, σαν όρνεα που ξερνάνε και ξανα-αναλώνουν το ίδιο ψοφίμι, σε μια σε μια αισχρή έκσταση αυτό-αναφορικότητας. Προς τα που είναι η έξοδος;

VI
Η πραγματική τέχνη είναι παιχνίδι, και απ΄ όλες τις εμπειρίες το παιχνίδι είναι από τις πιο άμεσες. Αυτοί που έχουν καλλιεργήσει την απόλαυση του παιχνιδιού δεν είναι αναμενόμενο να την παρατήσουν απλά για μια πολιτική άποψη (όπως στην "Απεργία της Τέχνης" ή "την καταπίεση χωρίς την πραγματοποίηση" της τέχνης, κτλ). Η τέχνη θα συνεχιστεί, με την ίδια έννοια κατά κάποιο τρόπο που θα συνεχιστούν η αναπνοή, το φαγητό ή το γαμήσι.

VΙΙ
Μολοταύτα, νοιώθουμε αποστροφή για την ακραία αποξένωση των τεχνών, ειδικά "στα media", σε εμπορικές εκδόσεις και γκαλερί, στη μουσική "βιομηχανία" κτλ. Και ορισμένες φορές ανησυχούμε για το βαθμό με τον οποίο η ανάμειξή μας σε τέτοιες τέχνες όπως γράψιμο, ζωγραφική, ή μουσική μας ενέχει σε μια ποταπή αφαίρεση, μια αποκοπή από την άμεση εμπειρία. Μας λείπει η αμεσότητα του παιχνιδιού (το πρωταρχικό μας κίνητρο για να κάνουμε τέχνη πρώτα απ΄ όλα)(μας λείπουν η όσφρηση, η γεύση, το άγγιγμα, η αίσθηση των σωμάτων σε κίνηση.

VΙΙΙ
Ηλεκτρονικοί υπολογιστές, βίντεο, ραδιόφωνα, εκτυπωτικές μηχανές, συνθεσάιζερς, φαξ, κασετόφωνα, φωτοαντιγραφικά - αυτά τα πράγματα είναι καλά παιχνίδια, αλλά τρομεροί εθισμοί. Εν τέλει συνειδητοποιούμε ότι δε μπορούμε "ν΄ απλώσουμε το χέρι μας και να αγγίξουμε κάποιον" που δεν είναι παρών με σάρκα και οστά. Αυτά τα μέσα μπορεί να είναι χρήσιμα για την τέχνη μας - αλλά δεν πρέπει να μας διακατέχουν, ούτε πρέπει να στέκονται ανάμεσα, να διαμεσολαβοποιούν, ή να μας χωρίζουν από τους ζωώδεις / ζωογονοποιητικούς εαυτούς μας. Θέλουμε να ελέγχουμε τα μέσα μας, όχι να ελεγχόμαστε από αυτά. Και θα πρέπει να μας αρέσει να θυμόμαστε μια κάποια ψυχική πολεμική τέχνη που επιβάλει τη συνειδητοποίηση ότι το ίδιο το σώμα είναι το λιγότερο διαμεσολαβοποιημένο από όλα τα μέσα.

ΙΧ
Άρα, ως καλλιτέχνες και "ποτιστικοί εργάτες" δεν έχουμε καμία πρόθεση να εγκαταλείψουμε τη δραστηριότητα στα επιλεγμένα μας μέσα, απαιτούμε όμως από τους εαυτούς μας μια ακραία συνειδητοποίηση της αμεσότητας, όπως και τον έλεγχο ορισμένων ευθέων μέσων υλοποίησης αυτής της ενημερότητας σε παιχνίδι, άμεσα (με τη μια) και άμεσα (χωρίς διαμεσολάβηση).

Χ
Συνειδητοποιώντας πλήρως ότι οποιοδήποτε "μανιφέστο" τέχνης που γράφεται σήμερα μπορεί μόνο να βρωμάει από την ίδια πικρή ειρωνεία στην οποία αναζητά να εναντιωθεί, παρόλα αυτά διακηρύσσουμε χωρίς δισταγμό (χωρίς πάρα πολύ σκέψη) την ίδρυση ενός "κινήματος", την ΑΜΕΣΟΤΗΤΑ.
Νοιώθουμε ελεύθεροι να κάνουμε κάτι τέτοιο γιατί σκοπεύουμε να εξασκήσουμε την αμεσότητα μυστικά, για να αποφύγουμε κάθε μόλυνση από διαμεσολαβοποίηση. Δημοσίως θα συνεχίσουμε τη δουλειά μας στις εκδόσεις, ραδιόφωνα, εκτυπώσεις, μουσική κτλ. αλλά ιδιωτικά θα δημιουργήσουμε κάτι άλλο, κάτι που θα μοιράζεται ελεύθερα αλλ ποτέ δε θα καταναλώνεται παθητικά., κάτι που θα μπορεί να συζητηθεί ανοιχτά, αλλά ποτέ δε θα γίνει κατανοητό από τους πράκτορες της αποξένωσης, κάτι χωρίς εμπορική δυναμική αλλά που θα αξίζει πέρα από κάθε τιμή, κάτι απόκρυφο αλλά όμως πλεγμένο εντελώς στο ύφασμα των καθημερινών μας ζωών.

ΧΙ
Ο Ιμεντιατισμός δεν είναι ένα κίνημα με την έννοια ενός αισθητικού προγράμματος. Εξαρτάται από την κατάσταση και όχι από το στυλ ή το περιεχόμενο, μήνυμα ή Σχολή. Μπορεί να πάρει τη μορφή οπουδήποτε δημιουργικού παιχνιδιού που μπορεί εκτελεσθεί από δυο ή περισσότερους ανθρώπους, από και για τους εαυτούς τους, πρόσωπο με πρόσωπο και μαζί. Μ΄ αυτή την έννοια είναι σαν παιχνίδι και ίσως εφαρμοσθούν κάποιοι "κανόνες".

ΧΙΙ
Όλοι οι θεατές πρέπει επίσης να είναι συμμετέχοντες στην παράσταση. Όλα τα έξοδα θα μοιράζονται, και όλα τα προϊόντα που θα προκύψουν από το παιχνίδι θα μοιράζονται στους συμμετέχοντες μόνο (που μπορούν να τα κρατήσουν ή να τα δώσουν ως δώρα, αλλά που δε θα πρέπει να πουλήσουν). Τα καλύτερα παιχνίδια θα κάνουν λίγη ή καθόλου χρήση προφανών μορφών διαμεσολάβησης όπως φωτογραφία, ηχογράφηση, εκτύπωση κτλ. αλλά θα τείνουν προς άμεσες τεχνικές αναμειγνύοντας τη φυσική παρουσία, την άμεση επικοινωνία και τις αισθήσεις.

ΧΙΙΙ
Μια προφανής μήτρα για την αμεσότητα είναι το πάρτι. Μ΄ αυτό τον τρόπο ένα καλό γεύμα θα μπορούσε να είναι ένα Αδιαμεσολάβητο έργο τέχνης, ειδικά αν ο καθένας μαγείρευε κιόλας εκτός από το να έτρωγε. Οι αρχαίοι Κινέζοι και Ιάπωνες στις ομιχλώδεις φθινοπωρινές μέρες έκαναν πάρτι αρωμάτων, όπου ο κάθε καλεσμένους έφερνε ένα άρωμα ή λιβάνι φτιαγμένο με τα χέρια του. Στα πάρτι ποιητικής ομοιοκαταληξίας, ένα λάθος δίστιχο θα επέφερε ποινή ενός ποτηριού κρασιού. Τα μαζέματα πλεξίματος, τα tableaux vivants, τα καλλιστεία του πιο όμορφου σώματος, οι τελετές ευθυμίας όπως το "Μουσείο Οργίων" του Fourrier (ερωτικά κοστούμια, πόζες και σκετς), ζωντανή μουσική και χορός - το παρελθόν μπορεί να ψαχθεί επισταμένως για κατάλληλες φόρμες, και η φαντασία θα παράσχει περισσότερες.

ΧΙV
Η διαφορά για παράδειγμα ανάμεσα σε μια μάζωξη πλεξίματος του 19ου αιώνα και σε μια Αδιαμεσολάβητη μάζωξη πλεξίματος θα είναι στη ενημερότητα των πρακτικών της Αμεσότητας ως απάντηση στις λύπες της αποξένωσης και του "θανάτου της τέχνης".
ΧV
Το mail art του ΄70 και η σκηνή των φανζίνς του ΄80 ήταν προσπάθειες να προχωρήσουμε παραπέρα από τη διαμεσολάβηση της τέχνης-ως-εμπόρευμα, και μπορούν να θεωρηθούν πρόγονοι της αμεσότητας. Παρόλαυτά, διατήρησαν της διαμεσολαβοποιημένες δομές της ταχυδρομικής επικοινωνίας και φωτοτυπίας, και έτσι απέτυχαν στο ξεπέρασμα της απομόνωσης των παικτών, που παρέμεναν κυριολεκτικά χωρίς επαφή. Θέλουμε να φέρουμε τα κίνητρα και τις ανακλαύψειες αυτών των νωρίτερων κινημάτων στο λογικό τους συμπέρασμα σε μια τέχνη που απαγορεύει κάθε διαμεσολάβηση και αποξένωση, τουλάχιστον στο βαθμό που επιτρέπουν οι ανθρώπινες συνθήκες.

ΧVΙ
Επιπλέον, ο Ιμεντιατισμός δεν είναι καταδικασμένος να είναι αδύναμος απέναντι στον κόσμο, μόνο και μόνο επειδή αποφεύγει τη δημοσιοποίηση της αγοράς. ο "ποιητική τρομοκρατία" και το "Καλλιτεχνικό Σαμποτάζ" είναι αρκετά λογικές εκφράσεις Ιμεντιατισμού.

ΧVΙΙ
Εντέλει, προσδοκούμε ότι η εφαρμογή της Αμεσότητας θα απελευθερώσει μέσα τεράστια αποθέματα ξεχασμένης δύναμης, τα οποία όχι μόνο θα απελευθερώσουν τις ζωές μας μέσω της μυστικής συνειδητοποίησης του αδιαμεσολάβητου παιχνιδιού, αλλά επίσης θα αναδύσουν και θα ανατινάξουν και θα διαποτίσουν την άλλη τέχνη που κάνουμε, την πιο δημόσια και διαμεσολαβοποιημένη τέχνη.
Και ελπίζουμε ότι αυτές οι δυο θα πλησιάσουν όλο και πιο κοντά, και με την πάροδο του χρόνου ίσως γίνουν ένα.